Bestaat er goede kweekvis? Hoe herken je wilde vis? En wat zegt een duurzaamheidskeurmerk nou helemaal? Zie jij door het zeewier de zee niet meer? Onze visexpert Bart van Olphen geeft je de antwoorden die je zoekt!
Als groots visliefhebber en mede-eigenaar van het duurzame vismerk Fish Tales ziet Bart veel veranderingen in de wereldwijde visconsumptie. ‘De urgentie om het aanbod van duurzame vis te vergroten neemt toe. Er is meer vraag naar duurzame vis en de wereldbevolking groeit gestaag door.’ Een kant-en-klare oplossing? Die heeft Bart ook niet, maar dat de rol van kweekvis groter gaat worden staat als een paal boven water. ‘Voorop staat dat het goed is – of je nou kweek of wild consumeert – om altijd te kiezen voor duurzaam gecertificeerde vis. Deze certificering op wilde vis is te herkennen aan het MSC-keurmerk en de kweekvariant aan het ASC-keurmerk. Een van deze keurmerken is een minimale vereiste. Zo kunnen een duurzame herkomst en goede leef- en werkomstandigheden voor de vissers en kwekers gegarandeerd worden.’
Goed, en dan staat er dus een keurmerk op je vis. Is dat alles? En wat als er geen keurmerk te vinden is? Lees hier waar je op moet letten bij het kopen en consumeren van duurzame vis.
Vis uit het wild of kweekvis
Terug naar het verschil tussen wilde vis en kweekvis, want ondanks beide worden gecertificeerd, is niet iedereen overtuigd dat beide ook goed zijn om te eten.
What about wild?
Bart: ‘Het vangen van vis gebeurt al eeuwenlang. Op dit moment is vis een van de weinige producten die nog écht uit het wild komt. Helaas is de visserij wereldwijd op zo’n niveau door ontwikkelt dat in de afgelopen decennia moderne, destructieve vistechnieken en buitenproportionele schaalvergroting hebben geleid tot overbevissing van een substantieel deel van onze oceanen. De balans is op veel plaatsen verloren gegaan. Wil je dus wilde vis consumeren, kies dan altijd voor vis die verantwoord is gevangen.
Maar liefst 82% van de oceanen is op dit moment maximaal- of overbevis [red. bron: Wereld Natuur Fonds 2017]. Als we daar niets aan veranderen zal er binnen 30 jaar geen wilde consumptievis meer beschikbaar zijn. Jammer voor ons visliefhebbers, maar desastreus voor de oceanen en de 200 miljoen mensen [red. 11% van de wereld beroepsbevolking, bron: Wereldbank 2017] die direct of indirect afhankelijk zijn van visserij voor hun inkomen. Het consumeren van wilde vis afkomstig van ‘drijvende fabrieken’ draagt dus niet alleen bij aan het overbevissen van de oceanen, maar ook aan het wegconcurreren van de kleine vissers.
Ondanks deze kanttekeningen wil ik laten zien dat we wel degelijk van wilde vis kunnen blijven genieten. Veel kleine visserijgemeenschappen zijn op hun eigen manier onderdeel van het ecosysteem en vissen al van generatie op generatie met respect voor de natuur. Deze gemeenschappen gebruiken de juiste technieken en kiezen er bewust voor niet meer te vissen dan gezond is voor de visbestanden. Zo houden ze de hoeveelheid wilde vis in de oceanen op peil, omdat zij beseffen dat als we vandaag teveel vissen, er morgen geen vis meer is.
Wie kiest voor duurzame wilde vis, gevangen door vissers van dit soort gemeenschappen uit een gezond visbestand, eet een enorm lekker visje en draagt bij aan het voorbestaan van de vissers die levensafhankelijk zijn van hun werk. Zo snijdt het mes aan twee kanten.’
Kakelverse kweek?
Bart: ‘Duurzame wilde vis kiezen kent dus zijn voordelen. Toch moeten we ons realiseren dat de wereldbevolking groeiende is en we zelfs al zou de hele wereld 100% duurzame wilde vis eten, we mogelijk alsnog met schaarste te maken krijgen. Kweekvis kan een uitkomst bieden. We vinden het tegenwoordig heel normaal dat koeien en varkens in stallen leven, aardbeien groeien onder LED-lampen en gekweekte avocado’s en sojabonen worden geïmporteerd uit Zuid-Amerika. Slechts een luttel aantal mensen leeft uit eigen moestuin en laten we eerlijk wezen: ken jij iemand die jaagt om zijn eigen boterhamworst te draaien?
Dat er een slecht imago kleeft aan kweekvis lijkt dus vooral gevolg van het feit dat er nog een wild alternatief bestaat, iets wat voor vrijwel alles wat we verder eten – van rundvlees tot rijstkorrel – niet het geval is. Wat maakt kweekvis dan zo ongeliefd ten opzichte van andere kweekproducten afkomstig van en uit vleeskoeien, leghennen en tuinbouwkassen? Ik geloof dat we, mits het op de juiste manier gebeurt, ook kweekvis kunnen eten. Een goed voorbeeld hiervan is de zalm zoals die wordt gekweekt op Edelfarm in het Noorse Rognan.’
Lees hier meer over deze waterboerderij, waar een team van Fish Tales onlangs op bezoek was om het kweekproces van dichtbij te bekijken.
Smaak
Bart vertelt verder: ‘Wilde vis is een echt natuurproduct en heeft dus een eigen, unieke smaak. De vissen eten wat ze vinden in hun omgeving, daar is niets kunstmatigs aan. Ze leven in gebieden met natuurlijke vijanden en moeten opzwemmen tegen sterke stromingen, wat maakt dat ze uitgroeien tot sterke, gezonde en in veel gevallen volvette exemplaren. Over smaak valt eenmaal niet te twisten. Voor veel mensen gaat er niets boven een wilde sardine gevangen voor de kust van Cornwall, wilde keta-zalm uit Alaska of gewoonweg de wilde haring die in ‘onze eigen’ Noordzee gevangen wordt. Dat kan ik alleen maar beamen, en mits de wilde vis verantwoord gevangen wordt, kun je mij er ook voor wakker maken.
Of kweekvis minder lekker is dan wild? Kweekvis is evengoed lekker, maar de structuur van het visvlees is anders als de vissen onder andere omstandigheden leven dan wanneer ze in het wild zouden zwemmen. Afhankelijk van het voer en de leefruimte heeft kweekvis net als wilde vis een smakelijk en gezond (omega 3-)vetgehalte plus een stevige vleesstructuur. De Noorse zalm afkomstig van het inmiddels voor ons bekende Edelfarm leeft in kooien die voor slechts 3% zijn gevuld met vis en 97% met kraakhelder water uit de fjorden. Genoeg leefruimte voor de zalm om een mooie vleesstructuur te ontwikkelen. Daarbij bevat het voer ingrediënten waar de zalm op een natuurlijke wijze gezond van kan groeien en zodanig een heerlijke smaak krijgt. Doordat de leefomstandigheden optimaal zijn, ervaart de zalm geen stress, evenals bij de slacht waarbij elke vis voorafgaand verdoofd wordt en dus geen pijn heeft. Dit alles komt de kwaliteit van het visvlees en daarmee de smaak ten goede.’
Waar kies jij voor? Wild, kweek, keurmerk, smaak, herkomst? Laat een reactie achter op Facebook of stuur vragen en opmerkingen in via fish-tales.com.
Nog een tip! Maak de heerlijke pannenkoeken met zalm, tonijn en garnalen van Bart van Olphen.
Credits: fotografie David Loftus
