Bieten en brood. Dat klinkt niet erg sexy, hè? Tel daar een mud aardappelen en een dot sour cream bij op, dan kom ik thuis vrij snel uit op zware kost. Gelukkig denkt de hedendaagse Litouwse chef-kok daar heel anders over. Ik maak dit weekend kennis met de vele culinaire gezichten van Vilnius.
Letterlijk niks weet ik van Vilnius, hoofdstad van Litouwen, noch van haar keuken. Ik laat me dan ook gewillig op sleeptouw nemen door Ieva, tijdens een foodtour van Vilnius with Locals. De oude stad in, wat smalle stegen door, tot ze stopt. Achter met kant afgezette vitrage en een zware, houten deur gaat een parel van een winkel schuil; Senamiesčio Krautuvė. Het doet denken aan een ouderwetse kruidenierszaak. Manden vol appels, worsten aan haakjes, een plafondrek waar bosjes gedroogde kruiden, als ware het droogboeketjes, hangen te pronken. Ik proef er – niet te tillen zo zwaar – roggebrood, verschillende worsten en ambachtelijk gemaakte kazen. En daarmee vink ik meteen drie belangrijke ingrediënten af die al sinds de Middeleeuwen in de Litouwse keuken te vinden zijn en deel uitmaken van het culinaire erfgoed. Net als bessen, bieten en boleten trouwens.
Ieva heeft een hoop te vertellen die avond, terwijl ze me behendig door Old Town loodst. Zo legt ze uit hoe Joodse, Poolse, Italiaanse en Russische migranten elk een bijdrage hebben geleverd aan zowel de eenvoud als de verfijning van de Litouwse keuken. Elk verhaal wordt kracht bijgezet door korte stops bij restaurants die zich hebben toegelegd op het bereiden van traditionele maaltijden volgens familierecept. Al dan niet voorzien van een moderne twist. Een toffe reis door tijd en keuken. Aan het einde van de avond ben ik stiekem al een beetje verliefd. Iets over ‘de weg naar het hart gaat door de maag’?
De volgende dag blijkt onbekend onbemind. Dat wil zeggen: bij het grote publiek. Het is rustig in de straten van de hoofdstad. Waar Riga (Letland) en Tallinn (Estland) inmiddels toeristisch behoorlijk aan de weg timmeren, blijkt Vilnius een bescheiden stad en nog vrij van hordes toeristen. Saai is het absoluut niet, eerder een verademing. Het historisch centrum is compact en de vele culturele highlights liggen op loopafstand. Veelzijdig, kleinschalig en charmant. Het MO Museum of Modern Art is het bezoeken waard, net als het KGB Museum voor wat meer achtergrond over een stuk Sovjetgeschiedenis die men liever kwijt dan rijk is, maar wél ontzettend interessant. De stad telt meer dan veertig kerken, een imposante kathedraal in het hart van de stad en enkele prachtige barokke paleizen. Duik je liever een hippe boetiek of koffietent in dan uren kerken-kijken, dan kan dat zeker ook.
Wil je een land en haar inwoners écht leren kennen, dan bezoek je de lokale markt. En dat is precies wat ik die ochtend doe. Geïntrigeerd struin ik langs de vele kramen van Vilnius’ oudste markthal: Halės Turgus. Langs kramen vol gerookte worsten, aardappels in alle soorten en maten en tonnen vol gefermenteerde groenten. Dat laatste klinkt misschien niet zo aantrekkelijk, maar is vooral een kwestie van een keer proberen. Paradijs voor kaasliefhebbers is speciaalzaak Roots. Alle kazen die moeder en dochter in hun vitrine uitgestald hebben liggen, zijn naar authentiek recept handgemaakt en met liefde lokaal ingekocht.
Voor de lunch loop ik binnen bij het minimalistisch, maar stijlvol ingerichte Queensberry, voor local wine and food in een eigentijds jasje. Van de lokale fruitwijnen op de kaart schrik ik even. Ik heb nog nooit rabarberwijn gedronken bij mijn voorgerecht, laat staan kersenwijn bij m’n eend. Verrassend lekker is het en zo ben ik die middag weer een unieke gastronomische ervaring rijker.
’s Avonds ga ik all in en waag ik me aan Lithuanian fine-dining. Een vier-gangenmenu bij Ertlio Namas, gevestigd in een prachtig zeventiende-eeuws pand in de binnenstad, ooit eigendom van een steenhouwer en een timmerman. Op het menu staan historische gerechten, naar het nu gehaald middels moderne bereidingstechnieken. Middeleeuws brood en boter, een aan de Renaissance gerelateerd voorgerecht en toe wat barokke bessen en chocolade. Elke gang wordt door het bedienend personeel voorzien van een legende of mooi verhaal. Geschiedenis is zoveel leuker als het mooi opgemaakt op je bord ligt. Dit restaurant mag wat mij betreft bovenaan de must-visit-lijst.
Van klassieke kost met aardappel en zure room tot doordachte menu’s met een supermoderne twist. Van paarse bietensoep tot hippe honinglikeuren. Bezoek (met gids) de zelfverklaarde republiek van kunstenaars Užupis of struin de Joodse buurt af op zoek naar bijzondere souvenirs. Een koffiebreak met zoete broodjes of een speciaalbiertje op een van de vele terrassen; Vilnius verdient wat mij betreft een plek op de ‘weekendjeweg’ kaart als culinaire hotspot.
De leukste adresjes in Vilnius
Foodtour Vilnius with Locals
Een speeddate met de Litouwse kookkunst en absolute aanrader om je culi citytrip mee te beginnen!
Senamiesčio Krautuvė
Dé plek voor smakelijke souvenirs en het beste adres voor een homp traditioneel roggebrood.
Restoranas Gabi
Kennismaken met klassiekers als homemade dumplings en cepelinai (geraspte aardappel met vulling in de vorm van een zeppelin).
Mykolo 4
Moderne gerechten, geïnspireerd op recepten gevonden in kookschriften van dames op stand uit de negentiende eeuw.
Queensberry
Out of your comfort zone met fruitwijnen en creatieve varianten op de authentieke keuken. Ook lekker lunchen hier.
Halės Turgus
Oudste markthal in Vilnius, je kijkt er je ogen uit. Loop even binnen bij kaas- en wijnwinkel Roots of bestel een vers sapje bij Jelena’s Juice Bar.
Ertlio Namas
Alleen al voor de geraffineerd opgemaakte borden een bezoek meer dan waard. Lekker en bijzonder. Een fine dining favoriet!
Raštinė
Kwaliteitskoffie en concept store in een kleurrijk, fijn interieur. Om de hoek bij het MO Museum, dus twee vliegen in één klap.
Girta Bitė
In deze kleine, hippe bar proef je ’s werelds oudste alcoholische drank gemaakt van honing: mead. Pas op, de naam van de bar betekent ‘Dronken Bij’…
Op de website van Lithuania Travel en de Vilnius Tourism site vind je meer dan genoeg informatie voor het plannen van jouw citytrip. Vooral handig zijn de online (culinaire) gidsen die je hier kunt downloaden.
Credits tekst en fotografie: Isabella Visser
